ΓΑΪΔΟΥΡΑΓΚΑΘΟ

(Onopordum acanthium

 Ονόπορδονακανθιον)

Διετές θαμνώδες φυτό.

Δραστικές Ουσίες

Περιέχει: φλαβονικά γλυκοσίδια, σιλυμαρίνη, θυραμίνη, ισταμίνη, κινικίνη, αιθέριο λάδι, άλατα μηλικού οξέος, νιτρικό κάλλιο, χλωροφύλλη και άλατα μετάλλων.

Ιδιότητες

Χολαγωγικό και χολαιρετικό, συνίσταται σε κάθε αρρώστια του ήπατος ηπατίτιδα, ίκτερο και πέτρες στη χολή. Τονωτικό για όσους κοπιάζουν. 

Συναντάται στο Άγιο Όρος αλλά και σε όλη την ελληνική ύπαιθρο, σε ορεινές και πετρώδεις περιοχές αλλά και σε πεζοδρόμια ή στην άκρη της ασφάλτου, ακόμη καισε ανασκαμμένα εδάφη. Ζει δύο χρόνια και σχηματίζει θάμνο ύψους έως τριών μέτρων και διαμέτρου έως και ενός μέτρου. Το άνθος του είναι στρογγυλό σαν σφαίρα, με αγκάθια. Το γεγονός ότι το τρώνε οι γάιδαροι, του χάρισε και το όνομά του. 

Παραδοσιακά το γαϊδουράγκαθο χρησιμοποιείται για τις ασθένειες του ήπατος. Σε τετραετή έρευνα του Πανεπιστημίου της Βιέννης, σε 170 ασθενείς με κίρρωση, διαπιστώθηκε ότι όσοι λάμβαναν καθημερινά 140 mg εκχύλισμα γαϊδουράγκαθου, είχαν ποσοστό θνησιμότητας κατά 30% χαμηλότερο σε σύγκριση με εκείνους που δεν το λάμβαναν. Σε ιταλική μελέτη του νοσοκομείου «Monfalcone» σε 60 ασθενείς με διαβήτη που προκλήθηκε από αλκοολική κίρρωση του ήπατος, παρατηρήθηκε ότι όσοι έπαιρναν καθημερινά, για ένα εξάμηνο, 600 mg εκχύλισμα γαϊδουράγκαθου, είχαν καλύτερα ρυθμισμένο σάκχαρο σε σύγκριση με εκείνους που δεν έπαιρναν.

Οι πιο Συνηθισμένοι Τρόποι Χρήσης

Έγχυμα: μόλις αρχίσει το νερό να βράζει, το κατεβάζουμε από τη φωτιά και ρίχνουμε μέσα το βότανο. Το αφήνουμε για 10-20 λεπτά, το σουρώνουμε και το χρησιμοποιούμε. Οι συνηθισμένες αναλογίες για το έγχυμα είναι από 1 έως 3 κουταλάκια του γλυκού για κάθε φλιτζάνι νερό. 

Αφέψημα: Παίρνουμε το θεραπευτικό μέρος του φυτού και το βράζουμε με νερό. (Συνήθως βράζουμε τα σκληρά τμήματα του φυτού: ρίζες, φλούδες, κοτσάνια, σπόροι). Αν είναι ψιλοκομμένα χρειάζονται βράσιμο μόνο για 5 λεπτά, διαφορετικά 5-15 λεπτά. Τρεις κουταλιές σε δύο φλιτζάνια νερού, πρέπει να καταναλωθούν σε 12 ώρες.

Αλοιφή: Η αλοιφή γίνεται με πρώτη ύλη το έγχυμα, το αφέψημα, το χυμό ή τη σκόνη του βοτάνου, που τα δουλεύουμε με κερί ή βούτυρο ή και με αλεύρι, μέχρι να γίνουν ένα σώμα και τα διατηρούμε μέσα σε βαζάκι. 

Βάμμα: Παίρνουμε το βότανο και το βάζουμε σ' ένα μπουκάλι με οινόπνευμα. Οι αναλογίες γενικά είναι 5 μέρη λευκού οινοπνεύματος 70 βαθμών, για κάθε μέρος φυτού (που θα έχει αλεστεί σε μίξερ ή θα το έχουμε κοπανίσει σε γουδί). Τα αφήνουμε για 5-15 ημέρες αναταράζοντας κάθε τόσο το δοχείο. Μετά φιλτράρουμε το βάμμα μ' ένα διηθητικό χαρτί (ή και με φίλτρο καφετιέρας), σ' ένα άλλο δοχείο που μπορεί να διατηρηθεί για αρκετό καιρό. Το βάμμα το χρησιμοποιούμε μόνο για εξωτερική χρήση.

Λοσιόν: Παρασκευάζεται όπως το έγχυμα ή το αφέψημα και χρησιμοποιείται εξωτερικά στο μέρος που χρειάζεται θεραπεία, με απαλές κινήσεις μασάζ, για να την απορροφήσει το δέρμα. Ενδείκνυται για δερματοπάθειες και για το τριχωτό μέρος του κεφαλιού.

Πηγή: Βότανα και Γιατροσόφια του Αγίου Όρους, Έκδοση: Δημοκρατικός Τύπος Α.Ε. Αθήνα, Οκτώβριος 2016.